Hydroponika

Hydroponika to sztuka uprawiania roślin bez gleby, pisze W. F. Gericke w książce „The complete guide to soiless gardening” z 1940 roku. Ta definicja jest wciąż aktualna. Zwróćcie uwagę na to, że nie chodzi tutaj jedynie o uprawy w wodzie, ale o każdą uprawę bez użycia ziemi.
W uprawie hydroponicznej rośliny pobierają potrzebne im składniki mineralne z wody, która jest wzbogacona o te składniki.

Dlaczego hydroponika jest tak ważna i odkrywcza?

Ludzie na niemal wszystkich szerokościach geograficznych (wyjątkiem są Eskimosi) byli od zawsze całkowicie zależni od gleby. Tam, gdzie jej nie było, nie można było uprawiać roślin użytkowych, czyli nie było pokarmu dla ludzi, ani dla ich zwierząt. Hydroponika zmieniła to myślenie o 180 stopni. Od czasu, kiedy powiodły się pierwsze eksperymenty z uprawą bezglebową, produkcja żywności już nie zależy tak bardzo od dostępu do żyznej ziemi. Dzisiaj dodajemy do tego jeszcze rozwój technologii, automatyzację, komputery. Wszystko to pozwala stworzyć w pełni kontrolwane warunki do uprawy roślin.

Woda

Obieg wody w uprawie hydroponicznej może być zamknięty lub otwarty.  Otwarte obiegi stosowano od początku, ponieważ zakładano, że uprawy tego rodzaju nie wpływają negatywnie na środowisko. Obecnie stosuje się układy zamknięte, zarówno z powodów ekonomicznych, jak i ze względu na środowisko naturalne.

Substraty

W hydroponice używa się substratów takich jak kamienie, żwir, pumeks, włókna kokosowe i inne. Rolą tego materiału nie jest dostarczanie składników odżywczych (co już wiemy), tylko podpieranie rośliny. Użycie wody i substratów pozwala na całkowitą kontrolę nad czynnikami, od których zależy rozwój rośliny: wilgotność, dostarczanie tlenu, składników mineralnych.

Mechanizm działania

Rośliny mogą być uprawiane w pojemnikach (szklanych, plastikowych) dowolnych kształtów i wielkości. Od mini upraw domowych po uprawy wielkopowierzchniowe. Ilość roztworu jest utrzymywana na stałym poziomie. Uzupełnia się go albo regularnie (np, raz na tydzień), albo w zależności od potrzeb. W skomputeryzowanym układzie to system informuje o spadku stężenia jednego lub kilku składników mineralnych, których braki natychmiast są uzupełniane.

Ten rodzaj uprawy roślin ma więcej wspólnego z laboratorium niż z ogródkiem. Używa się tutaj pipet, precyzyjnych wag, systemów komputerowych co do grama wyliczających ilość potrzebnych składników mineralnych. Warunki są ściśle kontrolowane. Do tego dochodzą specjalne lampy, dzięki którym można wpływać na cykl rozwoju rośliny. Pisałyśmy już o tym w artykule o londyńskiej farmie Growing Underground.

Zalety hydroponiki

• Ziemia nie jest konieczna do uprawy. Rośliny mogą rosnąć wertykalnie, bez dostępu do naturalnego światła.
• Taka uprawa to „czysta robota”: nie ubrudzi się ani roślina, ani ogrodnik.
• Odpada spora część ciężkiej ogrodniczej pracy: budowanie podniesionych grządek, napełnianie ich ziemią, pielenie, podlewanie.
• Uprawy nie zależą od pór roku ani warunków atmosferycznych na zewnątrz.
• Brak chorób przenoszonych do roślin przez glebę, a więc nie musisz używać środków ochrony roślin.
• Stwierdzono, że część roślin daje plony szybciej w uprawie hydroponicznej niż w klasycznej uprawie.
• Masz duży wpływ na wydajność upraw dzięki całkowitej kontroli nad całym procesem.
• Straty wody są zredukowane do minimum.

Wyzwania/Ograniczenia hydroponiki

• Założenie uprawy hydroponicznej jest bardziej kosztowne niż przy klasycznych uprawach. Koszty uprawy są dość wysokie także na późniejszych etapach produkcji, jeśli system jest w pełni skomputeryzowany.
• Prowadzenie uprawy hydroponicznej wymaga dużych umiejętności i wiedzy.
• Ze względu na wysokie koszty produkcji, cena roślin pochodzących z upraw hydroponicznych jest dosyć wysoka.
• Do poprawnej pracy systemu konieczna jest energia elektryczna.

Najlepsze w hydroponice jest to, że nie jest to jedynie metoda przemysłowa. Bezglebowa uprawa w domu jest coraz popularniejsza. Można już kupić zestawy do domowej uprawy hydroponicznej i w środku zimy rozpocząć przygodę z uprawą warzyw.

Zródła:

1. The complete guide to soiless gardening,  W. F. Gericke, 1940r, New York,  https://archive.org/details/soillessgardenin031829mbp;

2. Hydroponics, G. Thiyagarajan, R. Umadevi & K. Ramesh , Science Tech Entrepreneur, Water Technology Centre, 2007, Tamil Nadu Agricultural University, Coimbatore https://web.archive.org/web/20091229051310/http://www.techno-preneur.net/information-desk/sciencetech-magazine/2007/jan07/Hydroponics.pdf