Parmakultura to sposób pracy z ziemią, który powoli zgłębiamy, z każdym sezonem odkrywając kolejne jego zalety. Nie będziemy dziś przypominać, co się kryje pod pojęciem permakultura, bo tego dowiecie się z tego artykułu. W skrócie: w permakluturze chodzi o to, żeby jak najmniej się napracować, ale uzyskać przy tym jak najlepszy efekt szanując przy tym ziemię i środowisko.
Jak wykorzystać zasady permakultury w budowaniu grządek podniesionych?
Jeśli już masz skrzynie (grządki podniesione), o których pisałyśmy w poprzednim artykule, to – zamiast wypełniać je po brzegi ziemią- zaplanuj je permakulturowo! Zyskasz obfite plony i oszczędzisz czas nie tylko w tym sezonie, ale także w kolejnym.
Przydadzą Ci się: kartony (szare, niefoliowane, bez taśmy, naklejek i elementów plastikowych), słoma, gałęzie, patyki, skoszona trwa (bez nasion i korzeni chwastów), obornik, ziemia, dżdżownice.
Zanim zaczniesz przeszukiwać internet w poszukiwaniu wymienionych wyżej materiałów, rozejrzyj się wokół! Może w ogródku są stare, zbutwiałe deski, rozbita doniczka gliniana, gałęzie, patyki, kawałki kory, resztki organiczne z ostatnich dni? Tak! Permakultura, to korzystanie z tego, co już mamy.
Warstwa po warstwie, czyli grządka permakulturowa
1. Karton
Jeżeli w miejscu, w którym stawiasz grządkę, jest trawa, to nie musisz zdejmować darni! Rozłóż szczelnie kartony na trawie. Pamiętasz, co się dzieje pod wielkim kamieniem, kiedy go podniesiesz? Jak jest wilgotno i ile tam jest żyjątek? To samo zadzieje się pod kartonem! Karton odetnie światło trawie i momentalnie zaczną tam ciągnąć zastępy żyjątek wszelakich, które zamieszkując pod kartonem, dadzą mu drugie życie. Po jakimś czasie nie będzie już śladu ani po trawie, ani po kartonie: wszystko zmieni się w organiczne eldorado dla Twoich roślin. Karton polej wodą: procesy, na które czekasz, zadzieją się dużo szybciej!
2. Słoma, gałęzie, patyki
Kolej na patyki, gałęzie, zbutwiałe deski, słomę, siano. Wrzuć teraz sporą warstwę materiału, który z czasem zamieni się w materię organiczną. Wspaniałe jest to, że te procesy będą działy się przez wiele miesięcy, dlatego układamy różne materiały na różnej głębokości. Te na dole będą dłużej się zmieniać w składniki odżywcze. Na patyki możesz wrzucić resztki organiczne z Twojej kuchni ostatnich dni. To właśnie jest permakultura: długoterminowe odżywianie Twojej gleby.
3. Obornik, kompost
Czas na obornik lub kompost. Kolejną warstwą jest ziemia, więc teraz dodajesz warstwę, która najszybciej odda składniki mineralne Twoim roślinom. Tutaj wrzucić możesz skoszoną trawę i suche liście.
4. Ziemia
Na obornik wsyp ziemię, do której wsadzisz rośliny.
5. Dżdżownice
Jeżeli chcesz pomóc swojej grządce ożyć i bogacić się w substancje odżywcze, wpuść do ziemi trochę dżdżownic! Możesz je kupić w sklepie wędkarskim. Jedno pudełeczko powinno wystarczyć.
6. Ściółka
Ostatnia warstwa to słoma lub siano, czyli ściółka. Ściółka jest wspaniała, ponieważ dzięki niej to Ty decydujesz, gdzie rosną rośliny, a gdzie nie rośnie nic. Ściółka znacznie ogranicza ilość chwastów, ponieważ bez dostępu do światła, nie są w stanie rosnąć. Wystarczy, że sobie wyznaczysz miejsca do sadzenia lub siania, odsłaniając je spod wierzchniej warstwy słomy.
Et voila! Właśnie założyłeś swoją własną permakulturową podniesioną grządkę! Rozkładająca się stopniowo materia organiczna, która trafiła do skrzyni, będzie odżywiać Twoje warzywa.
Czy tAka permakulturowa skrzynke mozna zrobic na balkonie? Chodzi mi glownie o to, ze na balkonie, bedzie miala ona dno a pod nim beton, i czy no taki karton i pozostale warstwy, zamiast sie pieknie rozkladac i uzyznic glebe, nie zaczna gnic?
Tak, jasne, że można to zrobić na balkonie! Nie martw się o karton: jeżeli to będzie zwykły, szary karton (bez folii, farby, nadruków), to na pewno powoli będzie się rozkładał. To samo dotyczy liści, trawy, gałęzi, które wrzucisz do skrzynki. Proces rozkładania się, o którym piszemy, nie jest gwałtowny, dzieje się powoli i pod warstwą ziemi, więc w zasadzie jest niezauważalny 🙂
Witam. Właśnie zrobiłem skrzynie – 5 szt
Wymiary 3m x 1m x 0,5m wysokie.
Czy na tak duże skrzynie mogę dac kilka warstw kartonów? (żeby ciut przyoszczedzic na reszcie) Słomy i kompost mam sporo, i ile cm ziemi dac na tak wysokie skrzynie?
Wszystko zależy od tego, co zamierzasz w niej uprawiać. Sałata czy szpinak nie potrzebują głębokiej warstwy ziemi, bo mają dość płytko korzenie. Jeśli jednak myślisz o warzywach korzeniowych albo dużych odmianach pomidorów i papryki, to warstwa ziemi powinna być głębsza, żeby rośliny mogły się dobrze zakorzenić. Proponuję ok 30-35cm ziemi. Pamiętaj, że w wartstwie ziemi możesz umieścić drobne gałązki oraz resztki organiczne (np. kuchenne), które z czasem będą się rozkładać i wzbogacać glebę.
Super opis, wielkie dzięki! Ja mam już skrzynie, ale przed ich zasypaniem naszła mnie myśl, czy nie wyłożyć środka folią, żeby deski tworzące skrzynie za szybko nie spróchniały? Obawiam się, czy nie będzie wtedy zbyt mało przewiewnie i ziemia nie zacznie mi gnić? Macie jakieś doświadczenie w tej kwestii?
Możesz używć agrowłókniny! Możesz też zrobić otwory w folii.
Cześć! Będę mieć gotowe grządki dopiero w połowie czerwca. Czy jest sens cokolwiek jeszcze siać do gruntu? Czy postawić na sadzonki (o ile w ogóle)? Podpowiedzcie proszę czy nie będzie za późno na zagospodarowanie trzech grządek (ok. 80x120cm). Dziękuję!
Nie będzie za późno! Pomidory, paprykę, bakłażany warto uprawiać z rozsada. Koperek czy sałaty (np rukolę) możesz wysiać. Podobnie bazylię. Wyrośnie mniejsza, ale tak samo aromatyczna. Pory, selery, kapustne, ogróki: z rosaday, a groszek prosto do gruntu.
Poradźcie proszę, jak przygotować podwyższone permagrządki na zimę? Póki co wyłożyłam na nie słomę, ale nie wiem, czy to dobry pomysł i ewentualnie co dalej… Za wszelkie wskazówki dziękuję!
Powinno wystarczyć 🙂 My nie przykryamy nawet na zimę 🙂 Zostawiamy ziemię, żeby działy sie natuaralne procesy. Dopiero na wiosnę do niej wracamy, jak trzeba to oczyszczamy i użyźniamy. U nas w zupełności się to sprawdza.
Dziękuję!
Zrobiliśmy wszystko zgodnie z instrukcją i obsadziliśmy roślinami zeszłej wiosny. Niestety, grządka okazała się doskonałym miejscem dla stonogi murowej. Jest tyle skorupiaków, że podjadają też żywą materię. Metody ich zwalczania, zarówno naturalne, jak i nienaturalne (osuszenie, środki chemiczne) kłócą się z ideą grządki permakulturowej. Czy spotkałyście się z takim problemem? Jak mu zaradzić?
Nie, u nas nie było dotychczas tego rodzaju wyzwań. A jakie środki naturalne stosowałaś?
Super artykuł ❤️ a co można zrobić na działce, na której rośnie po całości dużo perzu. Czy orać? Czy przykryć kartonami i może w ten sposób perz przestanie się rozwijać?
Tak, możesz spróbować ze szczelną warstwą kartonu. Inny sposób to warstwa (też szczelna) ściółki: np ścietej trawy (bez nasion, bo zamiast perzu wyrosną Ci nowe chwasty :))
Czy obornik koński ale taki świeży nie kompostowany można użyć do tworzenia grządki permakultury? Tylko do takiego mam dostęp. Wiem, że może popalić korzenie, ale może dać pod warstwę kartonów i na to wszystkie pozostałe warstwy i posadzić warzywa o płytkim systemie korzeniowym teraz na wiosnę a w przyszłym roku będzie już przekompostowany i zasli roślinki na grządce. Co myślicie?
Nie mamy tutaj żadnych doświadczeń. Twój pomysł brzmi rozsądnie, spróbuj i daj koniecznie znać, czy się udało!
Witam. Interesuje się permakulturą i mam takie pytanie – czy można na takich grządkach uprawiać truskawki? Czy może potrzeba tu czegoś więcej?
Dziękuję za wszelkie wskazówki.
Pozdrawiam…
Tak! Oczywiście! Truskawki są super, bo zimują na zewnątrz, więc na wiosnę są niemal samoobsługowe 🙂
Dzień dobry.
Mam takie pytanie ….czy na takich grządkach mozna sadzić truskawki?
Dziękuję i pozdrawiam.
Tak można
Witam, jestem nowa w temacie. Czy można zrobić grządki ze starych szafek, wyjąć plecy, półki i zostawić szkielet?
Brzmi jak super pomysł! Upewnij się tylko, z czego jest zrobiona szafa: w glebeie jest wilgoć, która mocno wpłynie na kondycję materiału, z którego jest zrobiona szafa. Jeśli jest to sklejka/płyta meblowa, może się okazać, że po 1 sezonie trzeba będzie wymienić grządki na nowe.
Ha ha, super teoria. Czy ktoś poza mną próbował uprawiać cokolwiek w ogrodzie na takiej grządce? Nikt nie pisze, że rozkładająca się materia zwabia miliony pomrowów i innych ślimaków, które mają ogromny apetyt. Sałata, rzodkiewki, fasolka, bób, rośliny kapustne, truskawki czy bazylia nie mają żadnych szans urosnąć. Zostaną zjedzone w fazie siewki a po warzywa i zioła i tak chodzę na rynek albo do sklepu. Ale dzięki grządce nie wyrzucam bioodpadów.
My mamy chyba mnóstwo szczęscia, bo ślimaki omiajają nas z daleka. Nasze grządki robimy na wiosnę (wtedy ew. bioodpadki wędrują na dno) i po ułożeniu ściółki, już nie dorzucamy bioodpadów.
Możesz! W zależności od tego, jakie będziesz miała warstwy, będą one pracowały przez cały sezon, a może nawet dłużej :))
Hej – czy mogę przygotować grządki na wiosnę? Czy potrzebny jest jednak czas by grządka „przepracowała” od jesieni?
Cześć! Może jeszcze bedzie szansa na odpowiedź w 2023roku.
Bede zakladać w połowie marca wiele grządek z desek o szerokosci ok. 15cm na gruncie. Ponieważ jest to tak pozno to czy mozna wykonac podłoże typu karton-kompost-słoma ? To maja byc przede wszystkim pomidory. Widzialam ze uprawiane są na tak niskiej grzadce. Czy kiedy zasypie samym kompostem i bede sadzic na poczatek mają to czy nie bedzie ziemia przenawozona ?
Pozdrawiam
Cześć,
ale oprócz kompostu planujesz też warstwę ziemi? Czyli karton – kompost – ziemia – ściółka?
Wszystko będzie zależało od ilości kompostu i ilości ziemi.
Witam czy warstwy w takiej grządce trzeba wymieniać co sezon?
Nie nie ma takiej potrzeby.
Witam, czy można taką skrzynię z permakulturą wstawić do małej szklarni? Trochę się obawiam tych bioodpadów w takiej niewielkiej przestrzeni 🙁
Bioodpady wkładamy na dno skrzyni, powoli się rozkładają uwalniając do gleby składniki odżywcze. Nie powinno wydarzyć się nic nieprzewidzianego 🙂
Witam.zakladam pierwszy raz podwyższone grzadki .mam pytanie czy gałęzie mogą być obojętnie z jakich drzew .bo wyczytałam że tylko gałęzie z drzew owocowych.
My miałyśmy z różnych drzew i grządki mają się dobrze. Nie dotarłyśmy do informacji o gałęziach z drzew owocowych.
Witam,
Mam 4 ogromne ( 4m3 każda) i kilka mniejszych zbudowane z opalonego drewna. Planowałam na dno położyć patyki, szyszki, trawę i mech po grabieniu ogrodu, na to siano, kompost krowi, ziemie i ułożyć ściółkę z sianka na wierzchu. Chce położyć siano na dno ewentualnie na patyki żeby ograniczyć zużycie ziemi.
Będę sadzić cukinie, dynie, ogórki, fasole, sałaty, zioła, papryki itp.
Czy może użyć siana na dnie albo pomiędzy warstwami?
Tak jak najbardziej.
Thanks for thr great article!