Po naszej facebookowej relacji z robienia grządek permakulturowych było sporo pytań pod tytułem: a co to jest na wierzchu na tej grządce? Siano???
Wczoraj jakiś sąsiad przekonywał nas, że wszystko zrobiłyśmy źle i że nic nam nie wyrośnie, bo po co to siano na wierzchu? Tak się przecież nie robi!
Jasne! Wiadomo, że żeby mieć ogród, trzeba mieć spieczoną przez słońce szyję, ziemię pod paznokciami i nieznośny ból pleców od nieustannego plewienia. Acha! Co wieczór trzeba też biegać z konewką (biedne plecy) i wszystko podlewać.
Kto to widział, żeby pozbawiać się dobrowolnie tych ogrodowych przyjemności?!? Z pomocą może przyjść nam permakultura.
permaculture = permanent + agriculture: co to jest permakultura?
Na początku musimy włożyć w ogród trochę pracy i czasu, żeby potem wszystko działo się niemal samo. Jednym zdaniem: permakultura to maksimum efektu, przy minimum wysiłku. Idealna metoda dla zapracowanych mieszkańców miast.
Naturalny cykl życia istniał na Ziemi od zawsze, zanim jeszcze człowiek postanowił, że go ujarzmi i „udoskonali”. Jeśli pozwolimy naturze działać, to świetnie sobie poradzi! Tym właśnie jest permakultura: nieprzeszkadzaniem naturze, żeby mogła dawać nam to, co w niej najlepsze.
Permakultura bazuje na:
- trosce o Ziemię;
- trosce o człowieka;
- racjonalnym korzystaniu z uzyskanych plonów oraz dzieleniu się nadwyżkami wyprodukowanej żywności.
Proste i oczywiste, prawda? Gdybyśmy wszyscy tak działali, świat byłby idealny!
12 zasad planowania permakulturowego
W permakulturze nie ma żadnych sztywnych reguł. Jest 12 zasad, którymi się kierujemy, szukając swojego przepisu na ogród, działkę czy życie. Każdy musi sam sprawdzić, co u niego zadziała znaleźć swój sposób na permakulturę.
Poniżej 12 zasad projektowania permakulturowego, na podstawie publikacji Essence of permaculture Davida Holmgrena:
1. Obserwuj i bierz udział
Zanim zaczniesz działać, zobacz, jaki jest Twój punkt wyjścia. W jakim środowisku będziesz tworzył swój ogród. Co już jest, a czego Ci brakuje? Dopiero wtedy działaj, żeby nie wyważać otwartych drzwi i nie naruszać harmonii natury, która już istnieje.
2. Złap i zatrzymaj energię.
Wykorzystaj to, co naturalnie się dzieje. Szukaj sposobów na gromadzenie deszczówki czy wykorzystywanie energii słonecznej.
3. Bądź wydajny: tu i teraz
„Nie możesz pracować z pustym żołądkiem”! Wyobraźmy sobie, że Twoim celem jest wielki, idealny ogród, który będzie cieszył Twoje dzieci za 5 lat. Super! Dąż do tego celu, ale po drodze zawalcz o wydajność i samowystarczalność już dziś. Za pięć lat własne jabłka i śliwki, ale już za 6 tygodni własna rzodkiewka i sałata!
4. Poszukuj samoregulacji i akceptuj skutki swoich działań
Samoregulacja jest ideałem, do którego dążymy. Jest to sytuacja, w której ogród „sam się uprawia” (znów wracamy do „minimum wysiłku, maksimym efektów”). Czy uda się znaleźć doskonałą samoregulację w Twoim ogrodzie? Nie wiemy, ale warto do tego dążyć. A żeby do tego dążyć, musisz obserwować, jakie są efekty Twoich działań i co pomaga Twojemu ogrodowi funkcjonować samodzielnie, a co zaburza jego naturalny rytm. Dostosuj swoje działania do Twojego ogrodu, a nie odwrotnie!
5. Stosuj i doceniaj zasoby odnawialne:
Rozejrzyj się wokół i zobacz, co możesz powtórnie wykorzystać. W dużych gospodarstwach prowadzonych wg zasad permakultury hodowla drobiu czy trzody chlewnej jest równocześnie produkcją naturalnego nawozu do ogrodu. Zresztą: spójrzcie na kolejny punkt i od razu wszystko stanie się jasne.
6. Nie wytwarzaj odpadów:
Tutaj mamy szeroki zakres działań w wielu dziedzinach życia. Nie chodzi tylko o kompostowanie resztek z kuchni. Kawa na mieście we własnym kubku, a nie w jednorazowym, drewniany patyczek do lodów zamiast plastikowego. Spójrz szeroko na ten temat, na każdy odpadek, który produkujesz. Co możesz zrobić, żeby go ponownie użyć? Lub: jak go nie wytwarzać?
7. Projektuj od wzorców do szczegółów
Poszukaj wzoru działającego samowystarczalnie ekosystemu (np. las!!!) i spróbuj odwzorować go w swoim projekcie. Adaptuj go do swoich potrzeb, ale niech będzie dla Ciebie inspiracją.
8. Łącz zamiast dzielić:
Łatwiej osiągać cele, jeśli ma się obok siebie więcej osób. Tak samo jest z roślinami i elementami naszego ogrodu czy gospodarstwa. Jeśli poszukamy właściwych połączeń między rzeczami (lub roślinami), będą one lepiej działać lub rosnąć. Każdy element spełnia wiele funkcji, ale każda istotna funkcja jest realizowana przez wiele elementów.
9. Stosuj małe i powolne rozwiązania:
Zacznij od jednej czy dwóch grządek i obserwowania swojego gospodarstwa domowego. Nie rzucaj od razu wszystkiego, żeby zamieszkać na działce z daleka od cywilizacji. Stawiaj małe kroki, ale zdążaj w dobrym kierunku. Daj sobie czas na wdrożenie zasad permakultury i poznanie, co się u Ciebie sprawdzi najlepiej.
10. Stosuj i doceniaj różnorodność:
Różnorodność w przyrodzie oznacza równowagę. Od sporego już czasu głośno mówi się o tym, jak szkodliwe i niszczące dla środowiska jest rolnictwo jednorodne. Spadek odporności roślin na choroby, jałowość ziemi, zaburzenie naturalnych ekosystemów, brak różnorodnych pokarmów dla zapylaczy. Nie chcesz się do tego przyczyniać, prawda? Stosuj różnorodne uprawy w swoim ogrodzie.
11. Wykorzystuj krawędzie i doceniaj elementy graniczne:
„Najciekawsze sceny rozgrywają się w miejscach granicznych”. Ta zasada jest dla mnie -na razie- najbardziej zagadkowa. Można ją rozumieć na wiele sposobów. W przypadku naszego ogródka, chodzi chyba o to, że -tak naprawdę- najciekawsze rzeczy dzieją się nie na grządkach, ale poza nimi, tam, gdzie spotykamy naszych sąsiadów i gdzie gramy z dziećmi w klasy…
12. Kreatywnie wykorzystuj zmiany i reaguj na nie
Jedyną stałą rzeczą w życiu jest zmiana. Zaakceptujmy to, a dalej pójdzie już z górki. Dobrze jest mieć plan, ale jeśli coś idzie nie po naszej myśli, nie obrażajmy się na cały świat (lub na sąsiada, który bez konsultacji wsadził na naszej grządce cebulę w miejscu, gdzie planowliśmy cukinię), tylko szukajmy konstruktywnych rozwiązań. Czasem mała, nieplanowana zmiana pociąga za sobą lawinę nowych działań. Poddaj się temu i zobacz co się wydarzy!
Interesuje cię permakulutra, przeczytaj gdzie w mieście możesz uprawiać warzywa stosując się do wyżej wymienionych zasad: